مضرات سموم قارچ ها
قارچها به وفور در هوا، خاك و محیط اطراف ما حضور دارند، لـذا درحضور رطوبت هوا و دماي مناسب، رشد و تکثیـر قـارچهـا تشـدید
میشود ) .(3دستهاي از سموم در طبیعت، سموم قـارچی هسـتند کـه
آفلاتوکسـین هـا از جملـه مهمتـرین آنهـا بـه شـمار مـی آینـد ).(1
آفلاتوکسین از جمله مهمترین مایکوتوکسینهاي تولید شـده توسـط
بعضی گونه هاي قارچ آسپرژیلوس )آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس
پارازیتیکوس( و پنیسیلیوم )پنیسـیلیوم پوبرولـوم( مـیباشـد ) .(4ایـن
قارچها در گندم، ذرت، جو، نان و سایر مواد غـذایی یافـت مـی شـود.
آفلاتوکسین ها خاصیت سرطانزایی، جهش زایی و ناقص الخلقه زایی
دارند که براي سلامتی انسان و حیوان مضر می باشـد ) .(1انسـان بـه
طور مسـتقیم ازطریـق خـوردن غـذاهاي آلـوده بـه سـم و بـه طـور
غیرمستقیم از طریق مصرف فراوردههاي دامی آلـوده بـه سـم ماننـد
شـیر، گوشـت و تخـم مـرغ در معـرض آفلاتوکسـین قـرار دارد ).(1
آفلاتوکسـینهـا در طبیعـت بـه دو فـرم آفلاتوکسـین Bو Gدیـده
میشوند که هر کدام با توجه به ساختمان شیمیایی خـود بـه دو نـوع
B1و B2و G1و G2دســته بنــدي مــیشــوند. آفلاتوکســین B1
سمیترین و سرطانزاترین نوع آفلاتوکسین در طبیعت اسـت کـه بـا توجه به شیوع قارچهاي مولد آن از مهمترین آلوده کنندههاي خوراك
دامها میباشد. آفلاتوکسینهاي M1و M2از مشتقات هیدروکسـیله
آفلاتوکسینهاي B1و B2هستند که در شیر و سـایر فـراوردههـاي
لبنی پستاندارانی که از غذاي آلوده تغذیه کرده باشند دیده مـیشـوند.
آفلاتوکسین M1از رایجترین آفلاتوکسینها بوده که قابل انتقال از راه
شیر و سایر فراوردههاي دامی به انسـان اسـت ) 4و .(10زمـانی کـه
حیوانات اهلی مانند گاو و یا سایر حیوانات گیاه خوار خوراك آلوده بـه
مایکوتوکسینها را مصرف میکنند، آفلاتوکسین B1تا حدودي جذب
شده و به کبد منتقل و در آنجا ذخیره مـیشـود ) .(12جهـت کـاهش
بیماريهاي دام باید قبل از مصرف، خـوراك دام از نظـر آلـودگی بـه
قارچ آسپرژیلوس و سم آفلاتوکسین بررسی شود ) .(1سـمیت بـالاي
آفلاتوکسین در شیر و فرآورده هاي دامی، همچنین هزینههاي بالاي
سمزدایی مواد غذایی آلوده، کاهش بازده حیوان آلوده، از بین رفـتن و
غیرقابل مصرف شدن مواد غذایی آلوده همگی از عواملی هسـتند کـه
ضرورت کنترل این سموم در تغذیه انسـان و دام را نشـان مـیدهنـد
) .(11آفلاتوکسینها علاوه بر سرطانزایی باعث کاهش وزن، کاهش
تولید، افزایش آهکی شدن استخوانها و افـزایش زمـان انعقـاد خـون
میشوند.
سیاهک شاخی ذرت توسط قارچ های سمی
روش های شناسایی قارچ ها
در گاوداريها از نمونههاي خوراك و علوفه )کاه، یونجـه، کنجالـه سـویا،
کنسانتره، آرد ذرت و ضایعات نان مصرفی دامها( به صورت تصـادفی
نمونـه برداشـته شـد و بـه وسـیله ظـروف اسـتریل بـه آزمایشـگاه
میکروبیولوژي انتقال داده شد. نمونه ها بطور جداگانه آسیاب شـده تـا
کاملاً یکنواخت گردد و سپس 5گرم از هر نمونه آسیاب شده، جداگانه
داخل ارلنهاي استریل حاوي 225میلیلیتر سرم فیزیولوژي اسـتریل
ریخته شد. محتویات ارلنها برروي شیکر اربیتال بمـدت 20دقیقـه بـا
سرعت 100دور در دقیقـه مخلـوط شـده و سـپس بـا تهیـه سـریال
رقـتهـاي 1/100 ،1/10و 1/1000از هـر نمونـه در لولـه آزمـایش
استریل محتوي سرم فیزیولوژي استریل، در نهایت 100میکرولیتـر از
هر رقت را روي پلیتهاي حاوي محیط کشت سابورو دکسـتروز آگـار
) (Oxoid, UKحاوي 50میلی گرم درلیتر کلرامفنیکل کشت داده و
در حرارت 25درجه سانتیگراد بمـدت 1هفتـه نگهـداري شـده و در
نهایت تعداد کلنی و نوع کلنیهاي جـدا شـده شـمارش و در جـداول
طراحی شده ثبت گردیـد. جهـت تشـخیص قـارچهـاي جـدا شـده از
خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی ساختمان اسپورزایی قارچها
با تهیه لام و انجام کشت روي لام )روش ریدل( استفاده شـد. جهـت
تشخیص گونـههـاي آسـپرژیلوس مولـد آفلاتوکسـین از اشـعه UV
استفاده گردید. در هنگام نمونه برداري با استفاده از دماسنج و رطوبت
سنج میزان درجه حرارت و رطوبت محل نگهـداري خـوراك دام نیـز
اندازهگیري و ثبت گردیـد. بعـد از ورود داده هـا بـه نـرم افزارآمـاري
SPSS16بـا اسـتفاده از آمـار توصـیفی )فراوانـی، درصـد، میـانگین،
انحراف معیار( و آمار تحلیلـی )آزمـون کروسـکال والـیس و ضـریب
همبستگی اسپیرمن( نتایج تحلیل قرار گردید.
نمونه گیری از قارچ
